Σε αρχόμενα στάδια ο καταρράκτης μπορεί να μην προκαλεί συμπτώματα και έτσι απλή παρακολούθηση είναι αρκετή. Όταν όμως αρχίζει να επηρεάζει τις καθημερινές μας δραστηριότητες χρειάζεται αντιμετώπιση. Η αντίληψη ότι ο καταρράκτης πρέπει να χειρουργείται όταν ωριμάσει είναι πλέον ξεπερασμένη. Πολύ προχωρημένοι καταρράκτες συνοδεύονται από μεγαλύτερο ποσοστό επιπλοκών και μακρύτερο χρόνο ανάρρωσης. Συχνά ο καταρράκτης μπορεί να μην είναι προχωρημένος αλλά το είδος και η θέση της θόλωσης του φακού να είναι τέτοια που ουσιαστικά να προκαλεί δυσκολία στην βραδινή οδήγηση με τα φώτα των αυτοκινήτων ή σε ειδικές συνθήκες φωτισμού. Η επέμβαση του καταρράκτη μπορεί επίσης να επιταχυνθεί όταν προκαλείται μεγάλη διαθλαστική διαφορά ανάμεσα στους δύο οφθαλμούς με αποτέλεσμα ανισομετρωπία ή παρεμποδίζει τη σωστή κλινική εκτίμηση παθήσεων του βυθού του οφθαλμού όπως πχ διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.
Πριν την εγχείρηση καταρράκτη χρειάζεται να γίνουν ειδικές μετρήσεις του οφθαλμού για την επιλογή και τον υπολογισμό του ενδοφακού που θα αντικαταστήσει τον καταρρακτικό φακό. Ανάλογα με τις παραμέτρους του οφθαλμού, τη διάθλαση του, τη συνυπάρχουσα παθολογία αλλά και τις ανάγκες και απαιτήσεις του ασθενούς γίνεται η επιλογή του κατάλληλου ενδοφακού. Οι μετρήσεις πραγματοποιούνται την ιδια μέρα με το χειρουργείο ή μερικές μέρες πριν. Ο προεγχειρητικός έλεγχος περιλαμβάνει επίσης γενικές εξετάσεις αίματος και καρδιογράφημα τα οποία μπορεί να τροποποιηθούν ανάλογα με την υγεία του υποψηφίου για επέμβαση καταρράκτη. Φάρμακα όπως τα αντιπηκτικά και αυτά του προστάτη μπορεί να χρειαστεί να διακοπούν πριν την εγχείρηση καταρράκτη.
Η επέμβαση του καταρράκτη είναι αναίμακτη και ανώδυνη και πραγματοποιείται στη πλειοψηφία των περιπτώσεων με τοπική αναισθησία (σταγόνες). Αν κριθεί απαραίτητο χρησιμοποιούνται άλλες τεχνικές όπως η υποτενόντιος και η παραβολβική. Η χορήγηση γενικής αναισθησίας αφορά πολύ ειδικές περιπτώσεις μη συνεργάσιμων ασθενών. Η ταυτόχρονη επέμβαση και των δύο οφθαλμών είναι επιλογή που αποφασίζεται σε συνεννόηση με τον ασθενή.
Η εγχείρηση καταρράκτη γίνεται μέσω μικροτομών στον κερατοειδή. Μετά τη διάνοιξη του περιφακίου (του σάκου που περιέχει τον καταρρακτικό φακό), ο θολός φακός του οφθαλμού διαλύεται και αναρροφάται (φακοθρυψία με υπερήχους). Κατόπιν αντικαθίσταται από έναν μικροσκοπικό βιοσυμβατό ενδοφακό. Μετά το πέρας της επέμβασης ο χειρουργημένος επιστρέφει στο σπίτι του μετά από λίγη ώρα. Σε αμφοτερόπλευρο καταρράκτη η επέμβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί και στα δύο μάτια την ίδια μέρα , αν και συνήθως προτιμάται ο δεύτερος οφθαλμός να χειρουργείται σε δεύτερο χρόνο, λίγες μέρες μετά τον πρώτο.
Η επικρατέστερη μέθοδος είναι η τεχνική της φακοθρυψίας με υπερήχους μέσω μικροσκοπικών τομών στον κερατοειδή. Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου είναι η γρήγορη ανάρρωση σε σχέση με τις προηγούμενες τεχνικές και το μικρότερο ποσοστό διεγχειρητικών και μετεγχειρητικών επιπλοκών. Οι μικροτομές στον κερατοειδή μπορούν να πραγματοποιηθούν και με Femtosecond laser όπως και η υγροποίηση του καταρράκτη.
Σε μεμονωμένες περιπτώσεις μπορεί να επιβάλλεται η χρησιμοποίηση παλαιότερων μεθόδων με μεγάλες τομές (εξωπεριφακική . Σ αυτή την περίπτωση γίνεται και ένθεση ραμμάτων τα οποία αφαιρούνται σε τρεις με τέσσερις μήνες. Η αποκατάσταση της όρασης είναι πιο αργή.
Ο χειρουργημένος επιστρέφει σπίτι του μετά την εγχείρηση καταρράκτη με οδηγίες για τη χρήση σταγόνων και την προφύλαξη του οφθαλμού ειδικά τα πρώτα εικοσιτετράωρα. Αποφεύγεται τον πρώτο καιρό η έντονη άσκηση και το μέικ απ. Εξετάζεται την πρώτη μέρα μετά την επέμβαση. Η αποκατάσταση της όρασης είναι σταδιακή με την πλειοψηφία των περιπτωσεων να βλέπουν ικανοποιητικά μέσα στα πρώτα εικοσιτετράωρα. Η μετεγχειρητική παρακολούθηση μετά την πρώτη μέρα μπορεί να εξατομικεύεται κατά περίπτωση, ενώ η χρήση των σταγόνων μπορεί να παραταθεί μέχρι και για ένα μήνα. Βοηθητικά γυαλιά συνταγογραφούνται σε 20 μέρες περίπου από την εγχείρηση καταρράκτη.
Η επέμβαση του καταρράκτη είναι επιτυχής σε ποσοστό μεγαλύτερο του 95%. Δεν στερείται όμως επιπλοκών όπως και κάθε ενδοφθάλμια επέμβαση. Οι σοβαρότερες επιπλοκές οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε απώλεια της όρασης είναι εξαιρετικά σπάνιες (<1:1000) όπως αυτές αναφέρονται στην βιβλιογραφία.
Η επέμβαση καταρράκτη είναι η διαδικασία όπου αφαιρείται ο θαμπός φακός του οφθαλμού και αντικαθίσταται στις περισσότερες περιπτώσεις από έναν συνθετικό φακό.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες ο φακός του ματιού μας είναι διαυγής. Ο καταρράκτης αποτελεί σταδιακή θόλωση του φακού που τελικά επηρεάζει την όραση μας ποιοτικά και ποσοτικά.
Η χειρουργική επέμβαση είναι η θεραπεία του καταρράκτη όταν αυτός έχει αρχίσει να δυσκολεύει τις καθημερινές μας ενασχολήσεις.
Η επέμβαση όμως προτείνεται και στην περίπτωση που ο καταρράκτης εμποδίζει την εξέταση του βυθού του ματιού, καθιστώντας έτσι δύσκολη την παρακολούθηση και θεραπεία άλλων ασθενειών όπως η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδος.
Στις περισσότερες περιπτώσεις , το να περιμένει κανείς για τη επέμβαση του καταρράκτη δεν βλάπτει την όραση, ειδικά όταν η όραση είναι αρκετά καλή.
Οι ερωτήσεις που μας βοηθούν να απαντήσουμε αν χρειαζόμαστε ή οχι την επέμβαση σχετικά σύντομα είναι οι παρακάτω:
• Μπορώ με ασφάλεια να οδηγώ και να εργάζομαι;
• Έχω δυσκολία στο διάβασμα ή την τηλεόραση;
• Η όρασή μου με δυσκολεύει στο μαγείρεμα , στα ψώνια , στα σκαλιά , στο φαγητό και στην λήψη των φαρμάκων μου;
• Η όραση μου περιορίζει την ανεξαρτησία των κινήσεών μου;
• Με δυσκολεύουν τα φώτα;
Η επέμβαση καταρράκτη έχει μικρό ποσοστό επιπλοκών, εκ των οποίων οι περισσότερες αντιμετωπίζονται με επιτυχία κατά τη διάρκεια της επέμβασης ή την αποθεραπεία. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος αν συνυπάρχει μία σοβαρή ασθένεια είτε οφθαλμική , είτε πιο γενικευμένη. Μερικές φορές η όραση δεν βελτιώνεται μετά την επέμβαση σε μεγάλο βαθμό γιατί ο οφθαλμός έχει βλάβη από άλλες παθήσεις, όπως γλαύκωμα και εκφύλιση ωχράς κηλίδας. Εφόσον είναι δυνατόν, οι συνυπάρχουσες παθήσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται πριν την επέμβαση.
Η προετοιμασία για την επέμβαση του καταρράκτη είναι απλή καθότι πραγματοποιείται συνήθως με τοπική αναισθησία . Μερικές φορές θα χρειαστεί να διακοπούν κάποια φάρμακα προεγχειρητικά, συγκεκριμμένα εκείνα που αυξάνουν την ρευστότητα του αίματος (αντιπηκτικά).
Επίσης ο γιατρός πρέπει να είναι ενήμερος αν ο ασθενής παίρνει φάρμακα για τον προστάτη καθώς μπορεί να επηρεάσουν την χειρουργική διαδικασία.
Ο προεγχειρητικός έλεγχος περιλαμβάνει ειδικές μετρήσεις υπολογισμού του ενδοφακού που θα τοποθετηθεί καθώς και γενικός αιματολογικός έλεγχος μαζί με καρδιογραφημα.
Την ημέρα του χειρουργείου καλό θα ήταν ο ασθενής να μη οδηγήσει, αλλά να έχει μαζί του έναν συνοδό.
Πως επιλέγεται ο φακός που τοποθετείται στον οφθαλμό;
Την μέρα του χειρουργείου ή λίγες μέρες πριν πραγματοποιούνται ειδικές μετρήσεις του μεγέθους και του σχήματος του οφθαλμού. Αυτές οι μετρήσεις θα καθορίσουν τον ενδοφακό που θα χρησιμοποιηθεί στο μάτι.
Ο φακός αυτός βοηθάει τον οφθαλμό να εστιάσει .
Δεν δημιουργεί καμία αίσθηση καθότι ενσωματώνεται και γίνεται αναπόσπαστο και μόνιμο κομμάτι του οφθαλμού.
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ο ενδοφακός είναι εύκαμπτος , έτσι μπορεί να εισέλθει στον οφθαλμό μέσω πολύ μικρής τομής η οποία δεν χρειάζεται ράμματα. Ο φακός τοποθετείται στη θέση του φυσικού φακού δηλαδή μέσα στο σάκο του περιφακίου.
Υπάρχουν πολλά είδη ενδοφακών. Η επιλογή του κατάλληλου ενδοφακού θα γίνει κατόπιν προσεκτικής εξέτασης του οφθαλμού και συζήτησης με τον οφθαλμίατρο σχετικά με τις ανάγκες του ασθενούς.
Η επέμβαση του καταρράκτη είναι μία εξατομικευμένη επέμβαση που σημαίνει ότι αυτό που ταιριάζει σε έναν ασθενή , δεν είναι απαραίτητα η κατάλληλη επιλογή για κάποιον αλλον.
Η προετοιμασία της επέμβασης ξεκινά με στην ενστάλλαξη σταγόνων στον οφθαλμό για να ανοίξει η κόρη του. Η επέμβαση πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία , ενώ παράλληλα ο αναισθησιολόγος μπορεί να χορηγήσει ένα ήπιο χαλαρωτικό φάρμακο ενδοφλεβίως. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης ο ασθενής είναι ξύπνιος και έχει την αίσθηση του οφθαλμού του αλλά δεν πονάει. Στη θέση του καταρρακτικού φακού που αφαιρείται τοποθετείται ο επιλεγμένος ενδοφακός.
Μετά την επέμβαση η βετίωση της όρασης ξεκινάει από την επόμενη μέρα, ενώ σταθεροποιειται μέσα στον πρώτο μήνα , οπότε γίνετα και ο έλεγχος για γυαλιά, εφόσον αυτά είναι απαραίτητα. Τα χρώματα γίνονται πιο λαμπερά. Οι μετεγχειρητικές επισκέψεις πραγματοποιούνται την πρώτη μέρα και ακολούθως την πρώτη εβδομάδα , ενώ προοδευτικά η συχνότητα τους αραιώνει.
Στον χειρουργημένο οφθαλμό μπορεί να υπάρχει αίσθηση ξένου σώματος, ήπια φαγούρα και μία δυσαισθησία που είναι φυσιολογική τις πρώτες μέρες. Πρέπει να αποφεύγεται το τρίψιμο του οφθαλμού. Χρησιμοποιούνται σταγόνες περίπου για ένα μήνα μετεγχειρητικά . Σταδιακά ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στις δραστηριότητες του.
ΜΑΘΕΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑΔείτε σημαντικές πληροφορίες για τις συνηθέστερες παθήσεις του Οφθαλμικού Συστήματος